Ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσό από τους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους, που θα εισρεύσουν στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια και μέχρι το 2030, αφορά στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Έννοιες που στην Ελλάδα δύσκολα κατανοούμε ακόμη κι ακόμη πιο δύσκολα τις βλέπουμε με αναπτυξιακή λογική κι όχι ευκαιριακή.
Ωστόσο, αυτή την ευκαιρία δεν πρέπει να τη χάσουμε ως χώρα που ακόμη παλεύει να ενσωματώσει στις δράσεις και τα έργα της τη βιωσιμότητα, παρά το γεγονός ότι πολλές φορές πάθαμε, επιμένοντας να μη μαθαίνουμε (κλιματική κρίση).
Η φράση “θα βρέξει χρήμα” είναι ίσως πιο επίκαιρη από ποτέ, ειδικά σε ζητήματα πράσινης ανάπτυξης κι ακόμη ειδικότερα στις εγκαταστάσεις των φωτοβολταϊκών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το REPowerEU, αλλά και ως συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης, αναμένεται να κάνει τη στροφή στην υποχρεωτική μάλιστα εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στον τελευταίο όροφο των κτηρίων. Είναι μια κρίσιμη μεταρρύθμιση για μια χώρα, όπου η πρόσφατη κρίση ενέργειας και ακρίβειας υπερτονίζει ένα πρόβλημα, το οποίο βιώνουμε (ειδικά στη Μακεδονία) έντονα τα τελευταία χρόνια, την ενεργειακή φτώχεια.
Ήδη έχει ανακοινωθεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στον τελευταίο όροφο των κτιρίων ως εξής:
1. Όλα τα νεόδμητα δημόσια και εμπορικά κτήρια με ωφέλιμο εμβαδόν άνω των 250 τ.μ. έως το 2026.
2. Όλα τα υφιστάμενα δημόσια και εμπορικά κτήρια με ωφέλιμο εμβαδόν άνω των 250 τ.μ. έως το 2027.
3. Όλα τα νέα κτήρια κατοικιών έως το 2029.
Ήδη και στη χώρα μας έχει εισαχθεί η έννοια της ενεργειακής κοινότητας. Προφανώς χωρίς να έχει ακόμη επιτευχθεί η αναγκαία προσαρμογή, ώστε να προχωρήσουν οι ενεργειακές κοινότητες, που θα είναι βασισμένες στις Ανανεώσιμες Πηγές σε κάθε δήμο, με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων. Κι όμως αυτές οι κοινότητες θα πρέπει να γίνουν πραγματικότητα έως το 2025. Δηλαδή μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Να θυμίσω ότι ο σχετικός νόμος για τις ενεργειακές κοινότητες ψηφίστηκε από το 2018…
Εκεί ακριβώς βασίστηκε και η υποχρέωση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στους τελευταίους ορόφους, για την ενεργειακή αυτονομία, είτε σε επίπεδο δήμου (για συγκεκριμένες αρχικά εγκαταστάσεις και υποδομές), είτε ακόμη και σε επίπεδο πολυκατοικίας ή αυτόνομης κατοικίας (εικονική αυτοπαραγωγή).
Η δυνατότητα αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας από δήμους, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, οδήγησε ελάχιστους δήμους προς το παρόν στη χώρα μας στην κατάρτιση σχεδίων για την εκμετάλλευση οροφών (σε πρώτη φάση σε σχολεία), με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, προκειμένου να πετύχουν την εικονική αυτοπαραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι η παραγόμενη ενέργεια από τα φωτοβολταϊκά συμψηφίζεται με καταναλώσεις άλλων δημοτικών κτιρίων ή με μετρητές ευάλωτων νοικοκυριών στο πλαίσιο της ηλιακής κοινωνικής πολιτικής των δήμων.
Δυστυχώς, προς το παρόν η λογική από όλους είναι ευκαιριακή, διότι δεν συνοδεύεται από ένα συνολικό αναπτυξιακό σχέδιο, με μετρήσιμα στοιχεία, που θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες συνθήκες λειτουργίας ενός δήμου. Ακόμη κι έτσι, με την ευκαιριακή λογική πάντως είναι χρήσιμο να διευκρινίσουμε, ειδικά στους πολίτες ότι η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στον τελευταίο όροφο μιας πολυκατοικίας είναι μια επένδυση που μπορεί να αποσβεστεί μέσα σε περίπου οχτώ χρόνια κι από εκεί και μετά να αποτελέσει μια ενεργειακή παρακαταθήκη, τόσο ως προς την ενεργειακή αυτονομία και επάρκεια, όσο και ως προς την οικονομία.
Στη Θεσσαλονίκη οι 14 δήμοι θα πρέπει να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και τη συγκυρία, προκειμένου να καταρτίσουν αρχικώς σοβαρά σχέδια, αποφεύγοντας ευκαιριακές λογικές και αποσπασματική αξιοποίηση των δυνατοτήτων της νομοθεσίας, αλλά και των διαθέσιμων πόρων. Έχοντας σοβαρά συνολικά σχέδια θα μπορέσουν να διεκδικήσουν πόρους και να πετύχουν ένα σύγχρονο ενεργειακό θαύμα, αντιμετωπίζοντας τη διαχρονική έλλειψη χρηματοδότησης, αντιμετωπίζοντας κοινωνικά προβλήματα των δημοτών, αντιμετωπίζοντας την οικονομική ασφυξία που τους προκαλεί το ενεργειακό κόστος.
Οι δήμοι πρέπει να αξιοποιήσουν στο έπακρο αυτές τις δυνατότητες, να καταγράψουν τις ενεργειακές ανάγκες τους, να καταγράψουν τις θέσεις δυνατής εγκατάστασης συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, να υπολογίσουν τη δυνατότητα παραγωγής ενέργειας, να στήσουν ενεργειακή ή ενεργειακές κοινότητες και να κάνουν το άλμα στη νέα εποχή. Μια εποχή πράσινη, χωρίς ενεργειακή φτώχεια, μια εποχή βιώσιμη για όλους.
Δημοσιεύτηκε στο ειδησιογραφικό portal Green Agenda