Τον μακρινό πια Ιανουάριο του 2017 είχα καταθέσει για πρώτη φορά στον δημόσιο διάλογο την προοπτική για την ενοποίηση, αποκατάσταση, αναβάθμιση και ανάπλαση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, από το Καλοχώρι μέχρι το Αγγελοχώρι.
Το ονόμασα τότε “Ριβιέρα της Θεσσαλονίκης”. Το όραμα αυτό υιοθετήθηκε στην πορεία των ετών από πολλούς, ακόμη κι από τον πρωθυπουργό, ο οποίος στην 85η ΔΕΘ του 2021, το ανακοίνωσε ως το επόμενο μεγάλο αναπτυξιακό πρότζεκτ για τη Θεσσαλονίκη, ως το έργο – σταθμό για τη νέα ταυτότητα της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης.
Κύλησε πολύ νερό όλα αυτά τα χρόνια στον μύλο της “Ριβιέρας της Θεσσαλονίκης”. Το πρότζεκτ, από “φαραωνικό” και “ανέφικτο”, δρομολογήθηκε και προχωρά, αφού το αγκάλιασε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, οι Δήμοι και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για ένα σχέδιο, το οποίο θα χρειαστεί πολλά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Κι επειδή πρέπει να μιλάμε με στοιχεία κι όχι στον… αέρα, είναι ένα πρότζεκτ, που ο συνολικός προϋπολογισμός του υπολογίζεται μόνον αυθαίρετα.
Η ενοποίηση του παραλιακού μετώπου σε τόσο μεγάλο μήκος δεν μπορεί να λογίζεται ως ένα έργο που αρχίζει από τη μια πλευρά και σιγά σιγά φτάνει στην άλλη. Αποτελείται από τοπικές παρεμβάσεις, οι οποίες μπορούν να υλοποιούνται ταυτόχρονα και να “κουμπώνουν” η μία με την άλλη, ώστε να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα, που θα είναι πράγματι η σημαντικότερη παρακαταθήκη για τη Θεσσαλονίκη της επόμενης μέρας.
Σήμερα βρισκόμαστε στη φάση της έγκρισης του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για το παραλιακό μέτωπο, δηλαδή στη φάση της έκδοσης του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.
Θεωρώ ότι οφείλουμε να επισημάνουμε πολύ συγκεκριμένα ζητήματα, τα οποία έχουν ανακύψει στην πορεία της όλης διαδικασίας, διότι αγωνιώ μήπως κι αυτό το έργο, που ξεκίνησε με τις καλύτερες των προϋποθέσεων και αγκαλιάστηκε κι από την κοινωνία (σπάνιο στη Θεσσαλονίκη), φτάσει να γίνει “ανέκδοτο”, διότι παραλείψεις, κενά, αβελτηρίες και αβλεψίες εγκυμονούν κινδύνους ακόμη και ακύρωσης ή μετάθεσης της ολοκλήρωσής του στις γνωστές ελληνικές καλένδες.
Ένα μείζον ζήτημα είναι η μελέτη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία θέλοντας να αποτυπώσει μία ολιστική πρόταση, έρχεται μη ηθελημένα σε αντίθεση με την πρόταση για το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης, που έχει ήδη εκπονηθεί και βρίσκεται υπό έγκριση. Δεν μπορεί να υπάρχουν συγκρούσεις και η διαβούλευση πρέπει να είναι ουσιαστική. Οφείλουν οι αρμόδιοι να τις προλάβουν, διότι αυτές οι συγκρούσεις είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε εξαιρετικά προβληματικές καταστάσεις, μέχρις του σημείου της ματαίωσης σημαντικών παρεμβάσεων σε τμήμα του παραλιακού μετώπου.
Διευκρινίζω ότι το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο είναι αναγκαίο, διότι αφορά στη θεσμική θωράκιση όλου του παραλιακού μετώπου και δίνει μια σαφήνεια στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης.
Ο κρίσιμος παράγοντας, ο οποίος θα καθορίσει τελικά την υλοποίηση ή μη του οράματος, είναι ο φορέας υλοποίησης του όλου πρότζεκτ. Είναι προφανές ότι τον πρώτο λόγο τον έχει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ και οι Δήμοι με παραλιακές εκτάσεις έχουν σημαίνοντα ρόλο. Όμως ένα τέτοιο εγχείρημα για να προχωρήσει χρειάζεται έναν φορέα που θα ασχοληθεί με την εποπτεία του, με την πρόοδό του, με την επίλυση των ζητημάτων που ανακύπτουν στην πορεία, με ιδιοκτησιακά ζητήματα, με τοπικά ζητήματα, τα οποία είναι δυσεπίλυτα, λόγω της πολυδιάσπασης των αρμοδιοτήτων, με τις συγκρούσεις και με την τήρηση των κανόνων του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου.
Δεν είναι μια περιττή δομή ο φορέας υλοποίησης. Είναι το αναγκαίο βήμα για να γίνει πραγματικότητα το όραμα της “Ριβιέρας της Θεσσαλονίκης”. Θα δώσω μόνο ένα παράδειγμα πρακτικό για να αντιληφθεί καθένας τη χρησιμότητα και την αξία του φορέα υλοποίησης. Η Εγνατία Οδός, που ενώνει την Ηγουμενίτσα με τους Κήπους του Έβρου δεν θα γινόταν ποτέ πραγματικότητα εάν δεν υπήρχε μια εταιρία, όπως η “Εγνατία Οδός ΑΕ” να την υλοποιήσει.
Τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για την υλοποίηση του πρότζεκτ τα επόμενα χρόνια είναι σημαντικά. Ίσως αυτή η περίοδος να συνιστά μοναδική ευκαιρία για να δρομολογήσουμε και να υλοποιήσουμε την ενοποίηση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης. Από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, μέχρι τους πόρους για το Green Deal, πρέπει να αξιοποιηθούν. Οι προτεραιότητες, η ωρίμανση των μελετών, η στοχοπροσήλωση, είναι θέματα με τα οποία μπορεί να ασχοληθεί ένας τέτοιος φορέας υλοποίησης, όπως τον περιέγραψα, ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου.
Θεωρώ επίσης κρίσιμο να εξεταστεί η δυνατότητα το όλο πρότζεκτ ως προϋπολογισμός μελέτης και υλοποίησης να περάσει από τον κεντρικό Προϋπολογισμό Δημοσίων Έργων. Έτσι, το αρμόδιο υπουργείο θα μπορεί να το εντάξει σε προϋπολογισμό και να το αποδώσει προς χρήση και αξιοποίηση στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και στους Δήμους.
Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω ακόμη μια παράμετρο. Οι Δήμοι οφείλουν να εξετάσουν τις παραλιακές εκτάσεις τους και να τις ρυθμίσουν. Η πολεοδομική ρύθμιση, δηλαδή η ολοκλήρωση του συνόλου των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων αποτελεί αδήριτη ανάγκη στην εξέλιξη του εγχειρήματος. Φέρνω το παράδειγμα του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη. Είναι σημαντικό να ολοκληρωθεί η μοναδική μελέτη, που εκπονείται σε όλο το παράκτιο μέτωπο της Θεσσαλονίκης και αφορά στην Πολεοδομική Ενότητα 15. Πρόκειται για την έκταση που βρίσκεται από τη λεωφόρο Αεροδρομίου και προς τη θάλασσα, στο ύψος της Σχολής Πολέμου, με έκταση 450 στρεμμάτων. Πρέπει να ολοκληρωθεί η πολεοδομική ρύθμιση σημαντικών εκτάσεων εντός αυτής της ζώνης, όπως το παλιό εργοστάσιο της ΒΙΑΜΥΛ. Η ολοκλήρωση της μελέτης προσδιορίστηκε για το τέλος του 2023, κάτι που όμως δείχνει ανέφικτο με τα σημερινά δεδομένα. Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Πυλαίας, στο οποίο περιλαμβάνεται και η ΠΕ15 άρχισε να εκπονείται το 2004, ενώ είναι σημαντικό να προχωρήσουν και οι υπόλοιπες πολεοδομικές μελέτες του συγκεκριμένου ΓΠΣ, το οποίο υπογράφηκε το 2017…
Επειδή με “πονάει¨ και προσωπικά το συγκεκριμένο mega project θα ήθελα να μη φτάσουμε στο σημείο να μετράμε καθυστερήσεις και στο σημείο να γίνει η “Ριβιέρα της Θεσσαλονίκης” το επόμενο μετρό. Ήδη μετράμε καθυστερήσεις στην έγκριση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου. Ενός έτους. Υπολογίστηκε ότι θα εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα στο τέλος του 2022 και λόγω εκκρεμοτήτων που παρουσιάστηκαν και παρατηρήσεων το νέο ορόσημο είναι το τέλος του 2023. Λύθηκαν τα ζητήματα; Λύθηκε το ζήτημα με τη νέα Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη; Λύθηκαν τα ζητήματα που σχετίζονται με το εδαφολογικό της παράκτιας ζώνης ανατολικά του αεροδρομίου “Μακεδονία”, όπου προβλέπονται εκτός του ThessIntec και νέα εμπορικά κέντρα και συγκροτήματα κατοικιών ή πρέπει να αλλάξει ο σχεδιασμός; Τι μπορούμε να κάνουμε με την «ασυνέχεια» της πρόσβασης στο παραλιακό μέτωπο στην Καλαμαριάς;
Γι’ αυτό επιμένω πως με όλα αυτά τα ζητήματα θα πρέπει να ασχοληθεί ένας φορέας υλοποίησης, που θα “τρέξει” το όλο εγχείρημα, με αξιοπιστία, με δημόσια λογοδοσία και αποτελεσματικότητα.
Δημοσιεύτηκε στο ειδησιογραφικό portal The Opinion