Το Flyover μπήκε στην ατζέντα της Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια ως προτεραιότητα στα έργα υποδομής, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κυκλοφοριακή συμφόρηση και ο παρωχημένος πλέον χαρακτήρας της περιφερειακής οδού, που είναι η πλέον κρίσιμη οδική αρτηρία του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης.
Η απόφαση να υλοποιηθεί κατά προτεραιότητα το συγκεκριμένο έργο, προκειμένου να αναβαθμιστεί η περιφερειακή οδός ήταν κυβερνητική. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ένα έργο με υψηλό προϋπολογισμό και παρότι η προτεραιοποίησή του ανατρέπει τον προηγούμενο σχεδιασμό των μεταφορικών υποδομών, το έργο δρομολογήθηκε με ταχύτητα και θα κατασκευαστεί με τη διαδικασία ΣΔΙΤ.
Η διαδικασία αυτή δεν έγινε χωρίς στρεβλώσεις. Θα χαρακτήριζα τον τρόπο πρωθύστερο. Επειδή λογικά του Flyover θα έπρεπε να προηγηθεί η κατασκευή του εξωτερικού περιφερειακού δακτυλίου.
Ενός έργου εξαιρετικά σημαντικού για την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση της περιφερειακής οδού, που πλέον είναι κορεσμένη σε όλο και περισσότερες ώρες της ημέρας και έπαψε προ πολλού να εξυπηρετεί ικανοποιητικά τη Θεσσαλονίκη, με διαρκή μποτιλιαρίσματα και πολλά τροχαία ατυχήματα.
Η δημιουργία ασφαλούς και λειτουργικής σύνδεσης των περιαστικών οικισμών της πόλης με τον αστικό ιστό και τα νοσοκομειακά συγκροτήματα, αλλά κυρίως μεταξύ τους ώστε να λειτουργούν συμπληρωματικά ως ζωντανοί οικιστικοί και κοινωνικοί ιστοί είναι εξίσου αναγκαία.
Ο εξωτερικός περιφερειακός δακτύλιος εγκαταλείφθηκε από την κεντρική διοίκηση λόγω του σχετικά υψηλού κόστους κατασκευής του, εν μέσω οικονομικής κρίσης. Η οικονομική κρίση πέρασε, όμως η κεντρική διοίκηση δεν έδειξε διατεθειμένη να επαναφέρει το έργο στην ατζέντα των προς χρηματοδότηση και υλοποίηση υποδομών.
Αυτή την απόφαση θα πρέπει να μας την εξηγήσουν κάποια στιγμή, διότι πλέον υπάρχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία και οι πόροι για να γίνει αυτή η εμβληματική και σωτήρια παρέμβαση για τη Θεσσαλονίκη και το νούμερο ένα πρόβλημά της, το κυκλοφοριακό.
Εξάλλου, ο εξωτερικός περιφερειακός δακτύλιος δεν είχε μόνο σκοπό την αποσυμφόρηση της εσωτερικής περιφερειακής οδού, αλλά έδινε λύσεις και σε μια σειρά από επιμέρους ζητήματα ελλιπούς συνδεσιμότητας και οδικής ασφάλειας, που αποτελούν χρόνια αιτήματα των εκτός πολεοδομικού συγκροτήματος περιοχών. Ζητήματα που δεν τα αντιμετωπίζει το Flyover.
Δεύτερη σημαντική στρέβλωση, που δικαιολογεί τον πρωθύστερο χαρακτήρα της κατασκευής του Flyover, είναι ότι το έργο αυτό προηγείται πλέον λόγω των κυβερνητικών αποφάσεων του εξωτερικού περιφερειακού δακτυλίου.
Ο λογικός σχεδιασμός να γίνει πρώτα ο εξωτερικός περιφερειακός δακτύλιος ανατρέπεται και από τις δυο παρεμβάσεις γίνεται μόνον η μία κι αυτή είναι η συμπληρωματική στην κύρια παρέμβαση, που είναι ο εξωτερικός περιφερειακός δακτύλιος. Έτσι ουσιαστικά μιλάμε για ένα έργο – χάπι, το οποίο προφανώς θα έχει κάποια οφέλη στην αντιμετώπιση των κυκλοφοριακών προβλημάτων στην περιφερειακή οδό, όμως δεν θα έχει το συνολικό όφελος που προβλεπόταν στον αρχικό σχεδιασμό.
Δεν είμαι αντίθετος στην κατασκευή του Flyover. Είμαι αντίθετος σε λογικές εκπτώσεων σε μελετημένους σχεδιασμούς και σε περιορισμό των προοπτικών της περιοχής μας, εξαιτίας αποφάσεων της κεντρικής διοίκησης.
Το Flyover είναι ένα αναγκαίο έργο, όμως έπεται άλλων παρεμβάσεων, που είναι προαπαιτούμενες για να λειτουργήσει καλύτερα κι αυτό το έργο. Παρεμβάσεων αναγκαίων για να πάει η Θεσσαλονίκη μπροστά τα επόμενα χρόνια, για να μην είναι προσωρινή η κυκλοφοριακή ανακούφιση της περιφερειακής οδού και για να μην ψάχνουμε σε κάποια χρόνια μετά να δώσουμε λύσεις σε ένα πρόβλημα που επανέρχεται λόγω της στρεβλής αντιμετώπισής του από εμάς. Διότι η βελτίωση της χωρητικότητας της περιφερειακής οδού, η βελτίωση του χρόνου και της ασφάλειας των μετακινήσεων θα είναι προσωρινή.
Για λίγα χρόνια τα πράγματα θα είναι καλύτερα και μετά η περιφερειακή οδός θα ξαναγεμίσει και το κυκλοφοριακό πρόβλημά της θα επανέλθει. Τότε θα επαναφέρουμε όσα δεν κάνουμε σήμερα. Και με άλλες συνθήκες πλέον θα πάμε στο λογικό: Να κατασκευάσουμε έναν νέο δρόμο κι όχι απλώς να βελτιώσουμε έναν υφιστάμενο.
Το δεύτερο και μείζον ζήτημα με το Flyover είναι το διάστημα και ο τρόπος κατασκευής του. Δεν είναι μια ασφαλτόστρωση, που ταλαιπωρεί για λίγες μέρες. Είναι ένα σημαντικό έργο οδικής υποδομής, το οποίο θα κατασκευαστεί -καλώς εχόντων των πραγμάτων- σε βάθος τετραετίας, εάν τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα. Και για τέσσερα χρόνια η μόνη υπόσχεση που είναι βέβαιο ότι θα τηρηθεί είναι η επιδείνωση του κυκλοφοριακού της Θεσσαλονίκης. Συνολικά της Θεσσαλονίκης κι όχι μόνο στην περιφερειακή οδό.
Αυτό το γνωρίζουν όλοι και όλοι αγωνιούν για την έναρξη κατασκευής του έργου και την κυκοφοριακή λειτουργία της περιοχής τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ήδη οι αρμόδιοι έχουν δώσει μια εικόνα της ταλαιπωρίας που μας περιμένει. Χιλιάδες οχήματα θα πρέπει να βρουν άλλες οδούς μετακίνησης για να μην μπλοκάρει η περιφερειακή οδός, με τα εργοτάξια για το Flyover.
Αυτές οι εναλλακτικές πολύ απλά δεν υπάρχουν. Και αν μπορούν να βρεθούν, οι πολίτες δεν τις γνωρίζουν, δεν μπορούν να προγραμματίσουν τις μετακινήσεις τους, δεν έχουν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν σε νέες επιβεβλημένες συνθήκες. Η τοπική κοινωνία δεν προετοιμάστηκε. Όλα στο πόδι, όλα βιαστικά και την τελευταία στιγμή, με συσκέψεις και ημίμετρα επιχειρείται να εκκινήσει το έργο και… όπου βγει.
Ένα δείγμα του τι μας περιμένει μετά τις αυτοδιοικητκές εκλογές το είχαμε τις νύχτες, πριν από μερικούς μήνες, όταν η ανάδοχος κοινοπραξία κατασκευής του Flyover, πραγματοποίησε τις ερευνητικές γεωτρήσεις στην περιφερειακή οδό. Νύχτα, λίγο πριν τα μεσάνυχτα και η περιφερειακή οδός γνώριζε μποτιλιάρισμα με την ελάχιστη κίνηση εκείνων των ωρών.
Αντιλαμβάνεται καθένας τι πρόκειται να γίνει με εργοτάξια εν λειτουργία σε ώρες κυκλοφοριακής αιχμής, με λιγότερες λωρίδες κυκλοφορίας στην περιφερειακή οδό σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, με την επιπρόσθετη κυκλοφορία βαρέως τύπου οχημάτων για την κατασκευή του Flyover και χωρίς επαρκείς εναλλακτικές. Χάος.
Ένα χάος που δεν αντιμετωπίζεται ούτε με περισσότερους τροχονόμους, ούτε με ενίσχυση του στόλου των αστικών λεωφορείων. Ούτε καν με τη λειτουργία του μετρό ή τη διαπλάτυνση του ενός χιλιομέτρου της οδού Λαγκαδά, που στενεύει ο δρόμος από το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά μέχρι τις Δωδεκαώροφες. Το πρόβλημα, όπως προσπαθούν να μας πείσουν, δεν είναι οι μήνες μέχρι την κατασκευή του μετρό (δηλαδή περίπου ένας χρόνος), αλλά πολύ μεγαλύτερο. Το μετρό στη βασική γραμμή του εξυπηρετεί και θα απορροφήσει κίνηση εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος. Β περιφερειακή οδός εξυπηρετεί άλλου τύπου μετακινήσεις και οι πολίτες που κάνουν διαμπερείς μετακινήσεις θα αναγκαστούν να χρησιμοποιήσουν το αστικό οδικό δίκτυο αντί της μπλοκαρισμένης περιφερειακής οδού, με ό,τι συνεπάγεται αυτό και για τα κυκλοφοριακά οφέλη από την εμπορική λειτουργία του μετρό, τα οποία δυστυχώς δεν θα τα δούμε.
Οι τοπικοί φορείς ξύπνησαν πολύ αργά και η ανησυχία τους είναι πλέον όψιμη. Έπρεπε ήδη να έχει γίνει η κατάλληλη προετοιμασία για την εύρυθμη λειτουργία της Θεσσαλονίκης στην τετραετία κατασκευής του Flyover. Πλέον μιλάμε για κυκλοφοριακές μελέτες, που θα γίνουν στο άψε σβήσε και υπόσχονται να περιορίσουν το πρόβλημα που είναι νομοτελειακό κι όχι απλά εμφανές ότι θα δημιουργηθεί. Πλέον μιλάμε για μέτρα αμφιβόλου απόδοσης, τα οποία θα υιοθετηθούν μέσα από παραδοχές (περισσότεροι τροχονόμοι και αστικά λεωφορεία, αλλά πότε;) και ανύπαρκτη προεργασία. Κι όλα αυτά σε επίπεδο συσκέψεων, σκέψεων, ιδεών… Πράξεις πότε; Όταν θα αρχίσουν να λειτουργούν τα εργοτάξια;
Το ερώτημα που απασχολεί τους πολίτες είναι το γιατί δεν ακολουθείται η κατασκευαστική μέθοδος της πρόσθετης παράλληλης εργοταξιακής οδού για τις εργασίες του Flyover κάτι που υπήρχε στον αρχικό σχεδιασμό και στους περιβαλλοντικούς όρους . Με αυτό τον τρόπο θα αποφεύγαμε την μείωση των λωρίδων και τα ατέλειωτα μποτιλιαρίσματα τα επόμενα δύσκολα χρόνια. Αν είναι θέμα προϋπολογισμού μπορεί αν ειπωθεί και να γίνει η σχετική αιτιολόγηση και ενημέρωση των κατοίκων του Δήμου μας και όχι μόνο.
Οι προβληματισμοί και οι αγωνίες που εκφράζω όχι μόνο εγώ, αλλά το σύνολο της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης, δεν έχουν στόχο την ακύρωση του Flyover. Έχουν στόχο να προειδοποιήσουν για ένα μέλλον δυσοίωνο και να ωθήσουν τους αρμόδιους να ξανασκεφτούν τι πάνε να κάνουν. Να προετοιμαστούν καλύτερα, να εφαρμόσουν κατασκευαστικές μεθοδολογίες που ελαχιστοποιούν την όχληση των πολιτών και λαμβάνουν υπόψη πλήρως τους περιβαλλοντικούς όρους. Να κάνουν επιτέλους όσα υποχρεούνταν και δεν έκαναν όλο το προηγούμενο διάστημα, χωρίς είναι αλήθεια να έχουν και την απαιτούμενη πίεση από τους τοπικούς φορείς. Να αρχίσουν τις εργασίες αφού έχουν σαφές σχέδιο για τη λειτουργία της Θεσσαλονίκης κι όχι νωρίτερα.
Η λογική «πάμε κι όπου βγει» απεδείχθη μοιραία. Η επανάληψή της θα είναι «εγκληματική».
Δημοσιεύτηκε στο ειδησιογραφικό portal The Opinion